We zijn blij te laten weten dat BuBaO Spermalie de European Innovative Teaching Award (EITA 2025) in de wacht sleepte .
Met hun Erasmus+-project creëerden ze de Prikkeltuin: een unieke multisensoriële bibliotheek waar blinde en slechtziende kinderen verhalen kunnen voelen, horen en zelfs ruiken.
Waar begon dit verhaal?
Tina: “Onze leerlingen zijn tussen 5 en 13 jaar oud, een cruciale leeftijd voor taalontwikkeling en leesvaardigheid. Maar we merkten dat ze steeds minder gemotiveerd waren om brailleboeken te lezen. Alles gaat digitaal, en hoewel dat handig is, dreigen het tastend lezen en het plezier en de magie van een echt boek verloren te gaan. We wilden hen opnieuw prikkelen.”
Anneleen: “En dat prikkelen bedoelen we letterlijk. We wilden meer doen dan alleen brailleboeken aanbieden. Wat als we verhalen konden verrijken met geuren, geluiden en tastbare elementen? Zo ontstond het idee voor een multisensoriële bibliotheek. Dankzij onze samenwerking met de Johann-August-Zeune School for the Blind in Berlijn kregen we extra inspiratie. Zij hadden al ervaring met inclusieve leeshoeken en motiveerden ons om nog verder te gaan.”
Wat is er zo bijzonder aan de prikkeltuin?
Anneleen: “De Prikkeltuin is geen klassieke bibliotheek. Het is een belevenisruimte. Je vindt er brailleboeken, maar ook geurboeken, voelbare illustraties en interactieve luisterverhalen. Sommige boeken ruiken naar lavendel of kaneel, andere combineren braille met tactiele spelletjes. Het idee is dat kinderen verhalen met al hun zintuigen ontdekken.”
Tina: “We hebben ook gezellige leeshoeken ingericht met zachte stoelen, warme verlichting en materialen die letterlijk binnen handbereik zijn. Kinderen kunnen op hun eigen tempo verkennen. Voor sommigen begint dat met luisteren, terwijl anderen meteen willen voelen of ruiken. Het belangrijkste is dat ze opnieuw zin hebben om verhalen te beleven.”
Hoe verliep de samenwerking met Duitsland?
Tina: “Fantastisch! We hebben twee uitwisselingen gedaan met leerkrachten, en die gaven ons zoveel inspiratie. In Berlijn zagen we hoe zij werken met inclusieve bibliotheken en zij leerden van onze aanpak rond therapie en multisensorisch leren. Het voelde als een echte kruisbestuiving.”
Anneleen: “Het mooiste was dat we allemaal hetzelfde doel hebben: kinderen met een visuele beperking sterker en zelfstandiger maken. Dat creëert meteen een klik.”
Wat merk je van de impact op de kinderen?
Anneleen: “Het verschil is enorm. Kinderen die vroeger brailleboeken links lieten liggen, vragen nu zelf naar nieuwe verhalen in de Prikkeltuin. Ze willen het ook delen met klasgenoten of ouders. Hun motivatie en taalvaardigheid zijn duidelijk verbeterd.”
Tina: “En het effect gaat verder dan de kinderen zelf. Ook de ouders zijn nu actiever betrokken; we hebben zelfs braillecursussen voor hen georganiseerd. De leerkrachten kregen workshops over digitale hulpmiddelen en tactiele materialen. Het is een netwerk geworden van mensen die allemaal hetzelfde doel hebben: leesplezier voor elk kind, ook als je blind of slechtziend bent.”
Waarom is dit project zo vernieuwend?
Anneleen: “Omdat we niet kiezen tussen óf technologie óf braille. We combineren het. Er zijn audioboeken en leesapps, maar ook geurende verhalen en voelbare spelletjes. Het gaat om een gezonde balans tussen auditief en tactiel leren. Bovendien trekken we het breder dan de klas: we betrekken ouders, therapeuten en zelfs lokale bibliotheken. Zo wordt het een hele community.”
Tina: “En we hebben een handleiding gemaakt, zodat andere scholen dit kunnen overnemen. De Prikkeltuin is geen eenmalig project, het is een model dat je ook elders kan bouwen. Het is eigenlijk een zaadje dat je overal kan planten.”
Wat zijn de volgende stappen?
Anneleen: “Recent stapten we in het project ‘Tacticos’, dat je kan beschouwen als een logisch vervolg op ons vorige project. Binnen dit project hebben we richtlijnen opgesteld en kennis gebundeld over de opmaak en het gebruik van een tactiel boek. Daarnaast hebben we een training ontwikkeld om deze kennis door te geven aan ouders en professionals, om zoveel mogelijk impact te kunnen maken. Deze richtlijnen zijn trouwens gratis te vinden op de website van Tacticos.”
Waarom is deze award zo belangrijk voor jullie?
Anneleen: “Omdat het toont dat inclusief onderwijs echt het verschil maakt. Met creatieve oplossingen kan je kinderen motiveren die anders afhaken. Het is een erkenning voor ons team, maar vooral voor onze leerlingen. Zij zijn het levende bewijs dat innovatie werkt.”
Tina: “En het geeft ons zoveel energie om verder te gaan. Dit project begon met een kleine vraag: hoe houden we braillelezers gemotiveerd? Nu hebben we een hele beweging in gang gezet. Dat wil je toch delen met de wereld?”
