Autisme en vakantie

De zomervakantie staat voor velen gelijk aan vrije tijd , doen wat je wil en wegvallen van verplichtingen. Voor kinderen met autisme is vakantie en vrije tijd niet altijd ontspannend. Het is namelijk een ongestructureerde periode zonder duidelijke opdrachten.

Instructies als 'Ga spelen' of 'doe wat je wil' vereisen verbeelding en creativiteit.

Vanuit de autismewerking van De Kade delen we graag enkele tips om je kind te helpen kiezen bij het invullen van vrije tijd:

1. Maak duidelijk waartussen het kind kan kiezen:

• Toon 3 soorten spelmateriaal. Wat het kind niet kiest gaat in een aparte doosMaak een keuzebord met afbeeldingen van het speelgoed, waarop aangeduid kan worden wat het kind kiest.
• Werk met een beslissingsschema waarbij keuzes uitgesloten worden, vb. buiten of binnen spelen? > buiten > bewegen of rustig zitten >bewegen > trampoline ….
• Laat ook de optie open voor het kind om een eigen idee aan te brengen.

2. Beperk het aantal keuze opties:

• Hoe meer keuzeopties, hoe moeilijker kiezen wordt. Kinderen laat je bijvoorbeeld best kiezen tussen 2 à 3 spelopties.
• Bij kinderen die oefenen in het kiezen, kan het interessant zijn geen keuze aan te bieden tussen twee aantrekkelijke activiteiten, dit maakt het kiezen moeilijker.
• Houd in functie van de basisrust ook rekening met het aantal keuzemomenten doorheen de dag. Vastgelegde momenten waarbij jij kiest voor het kind kunnen afgewisseld worden met keuzemomenten door het kind.

3. Houd rekening met Interesses van het kind:

• Observeer je kind regelmatig om zo zicht te krijgen op zijn/haar interesses en vrijetijdsactiviteiten die ontspannen. Dit helpt je keuzeaanbod vorm te geven. 
• Mensen met autisme kunnen zeer uitgesproken interesses hebben, soms gaan ze ook helemaal op in deze interesse. Als dit een belemmering gaat vormen voor de persoon met autisme zelf of voor mensen in hun omgeving, kan het goed zijn dit te helpen te doseren.
• Volgende vragen beantwoorden kan helpen om te bepalen welke interesses men heeft en welk soort vrijetijdsinvulling men zoekt:

• Doe ik het liefst dingen alleen, of samen met anderen?
• Houd ik van activiteiten binnenshuis of juist buiten, bijvoorbeeld in de natuur?
• Zoek ik naar nieuwe dingen of vertrouwde dingen?
• Vul ik mijn vrije tijd het liefst in op één plek, of mogen het verschillende plekken zijn?
• Wil ik erop uit of ben ik liever thuis?
• Ben ik graag sportief bezig, liever creatief, met internet of ga ik bijvoorbeeld graag om met dieren?

4. Maak tijd zoveel mogelijk 'behapbaar'

• Maak een tijdsplanning met onderscheid tussen vastgelegde, georganiseerde momenten zoals maaltijden, school- of werktijd... en niet- georganiseerde momenten, vrije tijd. Men kan dan eventueel vooraf een keuze vastleggen voor deze momenten.  
• Maak deze tijdsplanning bij voorkeur ook terug visueel en concreet. Bijvoorbeeld: een dagschema met picto' of een geschreven planning afhankelijk van de vaardigheden van het kind.
• Ook van de vrijetijdsactiviteit op zich kan het zinvol zijn om deze voorspelbaar te maken. Sommige mensen met autisme hebben hierbij ook een duidelijke 'start en stop' nodig, een invulling voor wachtmomenten, pauzes...

5. Rekening houden met veranderingen

Tijdsplanningen kunnen wijzigen door verschillende factoren. Sommige kinderen kunnen om met wijzigingen, voor anderen creëert dit onrust. Het kan helpend zijn om vooraf een alternatief vast te leggen voor wanneer iets niet kan doorgaan (vb. kind krijgt het moeilijk of ziet de activiteit niet meer zitten, het weer is anders dan verwacht….)

Voor sommige mensen met autisme kan het ook nuttig zijn dat ze bij onduidelijkheden of plotse veranderingen een vaste persoon hebben bij wie ze terecht kunnen. Wie is een aanspreekpunt? Bij wie kan ik terecht met mijn vragen en problemen?